Marlous de Haan Digital Wellness

Nomofobie

Hé Nomofoob!!
Leg die mobiel eens weg…!

Sneltest:
Hoe erg is jouw Nomofobie?
👉 Gratis Test: Ben ik NOMOFOOB?

Wat cijfers over Nomofobie:

  • 66% van de mensen zegt geen dag zonder smartphone te kunnen.
  • Wereldwijd raakt nomofobie in de meeste landen zelfs de 80%.
  • 62% van de automobilisten bekent wel eens hun smartphone te checken tijdens het rijden.
  • 69% van de mensen neemt hun smartphone zelfs mee naar het toilet.

Nomofo-wattus?

Wat is Nomofobie eigenlijk? Nomofobie is afgeleid van het Engelse “No Mobile Phone Phobia”, wat in het Nederlands vertaald kan worden als “Geen Mobiele Telefoon Fobie”. Het staat voor de angst die men ervaart als men niet bereikbaar is via een mobiele telefoon. Dit kan zich uiten op diverse manieren, waarbij sommigen het zelfs ervaren alsof ze een deel van zichzelf kwijtraken. Iemand die verslaafd is aan zijn mobiele telefoon heet een nomofoob.

Angsten die samengaan met Nomofobie:

  • Verlies: Ik ben mijn smartphone kwijt!
  • Defect: Mijn smartphone is kapot!
  • Diefstal: Mijn smartphone is gestolen!
  • Onbruikbaarheid: Mijn batterij is leeg! Ik heb geen beltegoed meer! Ik heb geen bereik! Ik ben in een situatie waarin de smartphone niet kan of mag gebruiken!

Symptomen van Nomofobie

Net zoals bij andere verslavingen, kan nomofobie diverse symptomen vertonen:

Gevolgen van verslaving aan de Smartphone:

Fysiek/Lichamelijk:

Nomofobie kan diverse lichamelijke klachten veroorzaken. Dit zijn enkele van de meest voorkomende symptomen en klachten als gevolg van nomofobie:

  • Tabletnek/Smartphonenek/Text Neck: Dit verwijst naar de pijn en spanning in de nek door het constant naar beneden kijken naar een smartphone of tablet.
  • Houding: Langdurig gebruik van smartphones kan leiden tot een slechte houding, vooral in de nek en bovenrug.
  • RSI (Repetitive Strain Injury) – peesirritaties: Dit wordt veroorzaakt door herhaalde bewegingen, zoals het constant typen op een smartphone.
  • Zenuwbeschadigingen: Overmatig gebruik kan leiden tot zenuwschade, vooral in de handen en polsen.
  • Hoofdpijn: Dit kan veroorzaakt worden door langdurige blootstelling aan het blauwe licht van schermen.
  • Verkrampingen: Deze kunnen voorkomen in de handen en vingers door het voortdurend vasthouden en bedienen van de telefoon.
  • Oogklachten: Bijvoorbeeld vermoeide ogen door het lange staren naar schermen.
  • Gehoorbeschadigingen: Dit kan ontstaan door het luisteren naar muziek of video’s op een hoog volume.
  • Concentratiestoornissen: Overmatig gebruik van smartphones kan leiden tot problemen met concentratie.
  • Obesitas: Zittend gedrag geassocieerd met langdurig smartphonegebruik kan bijdragen aan gewichtstoename.
  • Verstoorde nachtrust: Blauw licht van schermen kan de productie van het slaaphormoon melatonine onderdrukken.
  • Bron van bacteriën: Smartphones kunnen een broedplaats zijn voor bacteriën, wat kan leiden tot gezondheidsproblemen.

Daarnaast zijn er zorgen over de mogelijke invloeden van straling bij het dragen van de smartphone in de BH of broekzak, hoewel dit nog niet wetenschappelijk bewezen is.

Sociaal/Relatie:

Smartphones, terwijl ze ontworpen zijn om ons te verbinden, kunnen paradoxaal genoeg onze sociale interacties in de echte wereld verstoren.

  • Aanwezigheid afwezigheid: Zelfs in aanwezigheid van geliefden of vrienden kan men mentaal afwezig zijn door de smartphone.
  • Gemiste sociale signalen: Bij overmatig smartphonegebruik kunnen subtiele sociale aanwijzingen of non-verbale communicatie over het hoofd worden gezien.
  • Conflict: Overmatig gebruik kan leiden tot meningsverschillen en gevoelens van verwaarlozing bij partners, vrienden en familie.

Psychisch:

Het voortdurende gebruik van smartphones kan een scala aan psychische problemen veroorzaken:

  • Sociale vergelijking: Door het eindeloos scrollen door sociale media kunnen mensen zich minder gaan voelen door de (vaak gefilterde) successen van anderen te zien. Gevolg: depressie, vereenzaming en onrust.
  • Verhoogde angst: De druk om direct te reageren op berichten kan angst versterken.
  • Overprikkeling: De constante stroom van informatie kan leiden tot overprikkeling en vermoeidheid. Symptomen als “fantoom-trillen” (Phantom Vibration Syndrome) en “fantoomgeluiden’ horen zijn gevolgen van Nomofobie.
  • Digitale Dementie: Door overmatig gebruik van digitale apparaten kunnen mensen afhankelijk worden van technologie voor taken die normaal gesproken het geheugen zouden stimuleren, zoals het onthouden van telefoonnummers of navigeren. Dit kan leiden tot een achteruitgang van cognitieve vaardigheden, vergelijkbaar met symptomen van dementie.
  • Verminderde aandachtsspanne: Door de snelle en korte updates van sociale media en andere apps kan de aandachtsspanne verminderen, waardoor het moeilijker wordt om zich op één taak te concentreren voor langere periodes.
  • Afhankelijkheidsgevoelens: Mensen kunnen het gevoel krijgen dat ze hun smartphone nodig hebben voor elke kleine taak, wat kan leiden tot een gevoel van hulpeloosheid of ongemak zonder het apparaat.
  • FOMO (Fear Of Missing Out): Het constante verlangen om verbonden te zijn kan leiden tot een angst om iets belangrijks of interessants te missen, wat weer kan bijdragen aan stress en ontevredenheid.

School:

Smartphones in het onderwijs zijn zowel een zegen als een vloek:

  • Afleiding van de Les: Zonder strikte regels kunnen smartphones leiden tot afleiding, zoals surfen op social media of spelen van games tijdens de les.
  • Cyberpesten: Smartphones kunnen een medium zijn voor cyberpesten, wat een negatieve impact kan hebben op het welzijn van leerlingen.
  • Sociale Isolatie: Overmatig gebruik van smartphones kan leiden tot verminderde face-to-face interactie tussen leerlingen tijdens pauzes.

Door de complexe aard van de invloed van smartphones in het onderwijs is het essentieel dat scholen een beleid hebben dat zowel de voordelen maximaliseert als de nadelen beperkt. Want hoe ga je bijvoorbeeld om met de aanwezigheid van smartphones ìn de klas? Ze leiden namelijk behoorlijk af van de les zelf. Maar aan de andere kant is het een prachtig verdiepingsmiddel. 

In Nederland bepaald iedere school voor zich hoe ze omgaan met het gebruik van smartphones in de klas. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Frankrijk, waar sinds september 2018 de overheid het gebruik van smartphones op de basisscholen en collèges (voor leerlingen tot vijftien jaar) heeft verboden. 

Eind 2017 heeft de DUO een onderzoek gedaan naar het gebruik van sociale media en de omgang van smartphones in het voortgezet onderwijs. Hieruit bleek dat op de middelbare school het gebruik van smartphones in de klas leidde tot lagere cijfers en een verminderde taal- en leesvaardigheid. Opvallend in dit onderzoek was ook dat bijna alle docenten de mening toegedaan zijn dat de leerlingen onder schooltijd veel te veel tijd doorbrengen op de sociale media.

Werk:

Balans werk-privé: De smartphone kan de scheidslijn tussen professionele taken en persoonlijke tijd vervagen.

  • Productiviteitsverlies: Constante meldingen en afleidingen de concentratie verstoren en de hoeveelheid kwaliteitswerk verminderen.
  • Uitputting: De verwachting altijd bereikbaar en reactief te zijn, zelfs buiten kantooruren, kan mentale vermoeidheid en burn-out veroorzaken.
  • Informatie-overload: De constante stroom van berichten, e-mails en updates kan overweldigend zijn, waardoor het moeilijker wordt om prioriteiten te stellen.
  • Afleiding tijdens vergaderingen: Smartphonegebruik tijdens vergaderingen kan als respectloos worden beschouwd en kan de effectiviteit van de bijeenkomst verminderen.

Indirect:

Smartphonegebruik kan leiden tot onbedoelde gevolgen:

  • Gezondheidsrisico’s: Lopen en tegelijkertijd tekst sturen kan leiden tot vallen of stoten.
  • Verkeersrisico’s: Appen tijdens het rijden verhoogt het risico op ongevallen aanzienlijk.

Positieve Gevolgen:

Smartphones hebben ongetwijfeld het dagelijks leven verrijkt:

  • Verbondenheid: Ze hebben families en vrienden van over de hele wereld dichter bij elkaar gebracht.
  • Educatie: Ze bieden toegang tot onbeperkte bronnen van informatie en leren.
  • Gemak: Bankieren, winkelen, en nog veel meer is nu direct toegankelijk.
  • Creativiteit: Fotografie, muziek maken, en schrijven kan nu allemaal via één apparaat.

Nomofobie is een reëel en groeiend probleem in onze hedendaagse, altijd verbonden samenleving. Erkenning is de eerste stap naar herstel. Wees je bewust van je eigen gebruik en neem indien nodig maatregelen. Want je leven is meer waard dan die constante meldingen en likes.

Oplossingen

Om Nomofobie tegen te gaan en een gezondere relatie met digitale apparaten te bevorderen, zijn er verschillende benaderingen en oplossingen:

1. Voorkomen en preventie

Het is essentieel om bewuster gebruik te maken van je smartphone. Stel jezelf de volgende vragen: Wanneer gebruik ik mijn telefoon? Waarom gebruik ik het? En is het strikt noodzakelijk? De Australische psycholoog Jocelyn Brewer benadrukte het belang van dit bewustzijn in haar artikel “The 3m’s of Digital Nutrition”:

  • Mindful: Gebruik je smartphone met aandacht en aanwezigheid.
  • Meaningful: Begrijp waarom je je telefoon gebruikt en of dat gebruik waardevol is.
  • Moderate: Laat je smartphone je leven niet domineren; beperk het gebruik ervan.

2. Tips tegen overmatige schermtijd:

  • Laat je mobiel thuis als je ergens naartoe gaat.
  • Zet pushmeldingen uit, vooral van social media.
  • Verwijder overbodige apps.
  • Neem je smartphone niet mee naar de slaapkamer.
  • Weersta de verleiding om je telefoon mee te nemen naar het toilet.
  • Maak de eettafel een smartphonevrije zone.
  • Zet je telefoon regelmatig helemaal uit.
  • Installeer een ‘screen time tracker’ om je gebruik te monitoren.
  • Pak een goed boek of ga wandelen als alternatief voor schermtijd.

3. Digitale Detox

Soms kan het nodig zijn om een digitale detox te ondergaan:

  • Ga zoveel mogelijk offline.
  • Er zijn speciale reisbureaus en bedrijven die locaties zonder wifi of internet aanbieden. Op deze stilte lokaties kan je even of langere tijd ontsnappen aan alle digitale invloeden om je heen.
  • Overweeg de “Digital Detox Movement”, waarbij je je smartphone voor langere tijd uitzet. Hierdoor kan je je energie en concentratie weer een beetje op een gezond niveau krijgen en mentaal en fysiek even afkicken van de digitale apparaten en invloeden.
  • Gebruik vakanties als een kans voor een digitale detox. Ga offline en geniet echt van je vakantie.
  • Overweeg om je telefoon in het weekend uit te zetten of gebruik te maken van de “niet storen”-modus.
  • Stel ‘smartphonevrije zones’ in in huis. Bijvoorbeeld de slaapkamer, de eettafel en de badkamer/wc zijn plaatsen waar je ook prima zónder smartphone kan zijn.
  • Zet al je notificaties en pushberichten uit.

4. Verslavingshulp

Voor sommigen kan Nomofobie een ernstige hindernis worden die professionele hulp vereist. Gespecialiseerde therapeuten kunnen ondersteuning bieden bij het omgaan met deze verslaving.

Als je je zorgen maakt over je relatie met je smartphone, overweeg dan een test om te zien of je Nomofoob bent.

©2023 Marlous de Haan – Digital Wellness Expert